HME of kunstneus
Vóór de operatie werd ingeademde lucht door neus, mond en keel verwarmd, bevochtigd en gereinigd. Na de operatie komt de lucht koud, droog en ongefilterd het stoma binnen. Het slijmvlies van de luchtpijp en de longen kan hierdoor geïrriteerd raken; hierdoor ontstaan hoestprikkels.
Het verwarmen, bevochtigen en filteren van de lucht kan gedeeltelijk worden overgenomen door een warmte- en vochtwisselaar (HME), ook wel kunstneus of filter genoemd. Door gebruik te maken van een HME wordt het slijmvlies van de lagere luchtwegen beschermd en verzorgd. Hierdoor worden het indikken van slijm en infecties van het slijmvlies deels voorkomen.
Het filter kan bevestigd worden op een pleister, een (soft)canule (22 mm aansluiting) of in een button. De keuze van de producten wordt vaak door de patiënt in samenspraak met de gespecialiseerde verpleegkundige, de logopedist of de arts gemaakt. Naast het gebruik van een filter kan worden gesprayd of gedruppeld met fysiologisch zout. Over het algemeen is het advies om 2 tot 4 keer daags het tracheostoma te verzorgen.
Een tracheostomafilter (HME of kunstneus) is nodig:
- ter (mechanische) bescherming van het stoma
- om de ingeademde lucht te verwarmen en te bevochtigen voordat deze de longen bereikt
- om stof uit de ingeademde lucht te filteren
- voor het beter opnemen van zuurstof
- om vochtverlies, en dus uitdroging en dus korstvorming te voorkomen
Een tracheostomafilter zorgt voor meer weerstand bij het inademen. Hierdoor zetten de longen beter uit en kan er meer zuurstof worden opgenomen. De kooldioxide uit het bloed kan beter worden afgegeven. Een tracheostomafilter moet 24 uur per dag gedragen worden voor een optimaal effect.Een filter mag maximaal één dag worden gedragen. Na een dag treedt bacteriegroei op en ook de warmte- en vochtregulerende functie gaat achteruit. Als extra bescherming of uit cosmetisch oogpunt kan daarnaast ook een sjaaltje of rolkraag gebruikt worden.